Lasy Nadleśnictwa Rytel
Charakter naszych lasów determinowany jest przez ubogie gleby pochodzenia sandrowego. Oligotroficzne siedliska zarówno leśne jak i wodne oraz wysoka lesistość to wizytówki borów.
Krajobraz naszych okolic ukształtował się pod wpływem ostatniego zlodowacenia. Bory Nadleśnictwa Rytel rozciągają się na sandrowej równinie utworzonej z piasków naniesionych przez wody wypływające spod czoła lodowca, który w tej okolicy zatrzymał się na dłużej. Rozmyta stosunkowo płaska przestrzeń to siedliska o bardzo niskiej trofii, usiane jeziorami rynnowymi oraz oczkami wytopiskowymi. To właśnie słabe siedliska decydują o charakterystycznym krajobrazie nadleśnictwa i jego wartościach przyrodniczych. Blisko 95 % naszych lasów porastają bory sosnowe. Są one ubogie w gatunki jednak o ich wartości przyrodniczej decyduje wyjątkowość niektórych występujących tu taksonów.
Z ubogimi siedliskami borowymi związane jest bogactwo gatunkowe porostów i specyficznych gatunków grzybów takich jak korozęby czy szaraczki sosnowe. Nie mogą się one rozwijać na siedliskach żyźniejszych gdyż zostałyby zagłuszone przez mchy czy trawy.
Świetliste bory Nadleśnictwa Rytel oraz bogactwo jezior tworzą wyjątkowy klimat do wypoczynku.
Wyjątkowym skarbem przyrody są na naszym terenie wody. Ubogie jeziora dystroficzne i oligotroficzne są miejscem występowania licznych reliktów glacjalnych i stanowią cechę charakterystyczną Nadleśnictwa Rytel. Szczególnie cenne są oligotroficzne jeziora lobeliowe, czyli jeziora z zespołem charakterystycznej roślinności: lobelii jeziornej, poryblinu jeziornego i kolczastego, brzeżycy jednokwiatowej, wywłócznika skrętoległego, a czasem nawet elismy wodnej. Elisma wodna jest gatunkiem niezwykłym. Rozmnaża się niemal wyłącznie wegetatywnie, występuje tylko w jeziorach lobeliowych i niestety szybko ustępuje presji innych roślin. Jest to gatunek występujący jedynie w Europie Środkowej. W XX wieku podawano ją w Polsce ze 120 stanowisk, dziś znane są jedynie 64, większość zaś w Borach Tucholskich i na Pojezierzu Bytowskim.
Podobnie jak elisma, tak lobelia i poryblin występują niemal wyłącznie na Pojezierzu Pomorskim, a znaczna ich liczba na Równinie Charzykowskiej. W Nadleśnictwie Rytel stwierdzono występowanie tych roślin w jeziorach Moczadło, Długie, Sosnówek i Żabionek.
Występowanie tak specyficznej roślinności możliwe jest jedynie w jeziorach charakteryzujących się szczególnym składem chemicznym wody, polegającym na niskim zmineralizowaniu i niewielkich ilościach wapnia i magnezu. Brak tych związków jest jednocześnie odpowiedzialny za brak zdolności buforowania odczynu wody w przypadku nagłego dopływu kwasów fluwowych uruchomionych w obrębie zlewni. Małe jeziora lobeliowe są wrażliwe do tego stopnia, że nawet obfite nęcenie ryb przez wędkarzy, popularnymi dziś w sprzedaży zanętami może doprowadzić do zaniku charakterystycznej roślinności. Wszystkie wymienione jeziora położone są w granicach Specjalnego Obszaru Ochrony Siedlisk PLH 220026 Sandr Brdy. Jednym z najlepiej zachowanych i najbardziej reprezentatywnych w skali Polski jeziorem lobeliowym jest Jezioro Moczadło, które 8 grudnia 2010 roku Zarządzeniem Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Gdańsku zostało uznane za rezerwat przyrody pod nazwą „Moczadło". Rezerwat położony jest na terenie leśnictwa Turowiec. Niestety ulega on powolnej degradacji z powodu silnej presji turystycznej z pobliskiej miejscowości letniskowej.
Ciekawym i wyjątkowym pod względem przyrodniczym fragmentem naszych lasów jest Leśnictwo Wolność. Rożni się ono całkowicie od pozostałego obszaru nadleśnictwa ponieważ jego gleby utworzone są z glin zwałowych odkładanych bezpośrednio z lodu polodowcowego. Duże deniwelacje terenu urozmaicają krajobraz i czynią go bardzo widowiskowym. Moreny leśnictwa Wolność porośnięte są kwaśnymi buczynami, pomiędzy którymi rozsiane są niewielkie torfowiska, brzeziny bagienne i olsy. Obszar ten został objęty ochroną powierzchniową pod nazwą Las Wolność PLH 220060, w ramach funkcjonowania sieci Natura 2000.
Asset Publisher
Nowe rezerwaty przyrody w regionie – wielki krok w stronę ochrony cennych ekosystemów
Nowe rezerwaty przyrody w regionie – wielki krok w stronę ochrony cennych ekosystemów
Lasy Państwowe z okazji swojego jubileuszu podjęły inicjatywę 100 rezerwatów na 100-lecie Lasów Państwowych. W rezultacie w mijającym tygodniu powiększyliśmy listę rezerwatów w regionie o kolejne 9, a będzie ich jeszcze więcej!
Ze strony leśników, którzy od lat zajmują się zasobami przyrodniczymi, wyszło wiele propozycji objęcia szczególną ochroną wyróżniających się elementów środowiska naturalnego. Propozycje te zostały dokładnie przeanalizowane, poddane opiniowaniu Regionalnych Rad Ochrony Przyrody. Kulminacją każdej ścieżki procedowania było powołanie przez dyrektora właściwej terytorialnej Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska. W mijającym tygodniu na terenie toruńskiej dyrekcji zostało powołane 9 nowych rezerwatów:
1. Torfowisko Jezierzba w Nadleśnictwie Woziwoda - torfowisko wraz z porastającymi je zespołami roślinnymi;
2. Torfowisko Mikołajskie w Nadleśnictwie Tuchola - torfowisko wraz z porastającymi je zespołami roślinnymi;
3. Torfowisko Okoniny w Nadleśnictwie Tuchola - torfowisko wraz z porastającymi je zespołami roślinnymi;
4. Torfowisko Rytki w Nadleśnictwie Woziwoda - torfowisko wraz z porastającymi je zespołami roślinnymi;
5. Uroczysko Kiełpinek w Nadleśnictwie Zamrzenica - zachowanie kompleksu ekosystemów leśnych i nieleśnych związanych z wodą, stanowiących siedlisko dla wielu cennych gatunków roślin oraz ostoję zwierząt;
6. Brzozowe Bagno w Nadleśnictwie Zamrzenica - zachowanie torfowiska wraz z okalającym je drzewostanem, z uwzględnieniem zachodzenia naturalnych procesów
7. Sarnówek w Nadleśnictwie Zamrzenica - zbiorowisko leśne, starodrzew złożony m.in. z sędziwych sosen, buków, dębów, lip oraz brzóz, podlegającego naturalnym procesom przemiany pokoleń
8. Jezioro Sosnówek w Nadleśnictwie Rytel - wyjątkowe jezioro wytopiskowe, lobeliowe, w bardzo dobrym stanie zachowania. Występują bardzo rzadkie: lobelia Dotmanna i poryblin jeziorny Isoëtes lacustris czy torfowiec ząbkowany.
9. Jezioro Żabionek w Nadleśnictwie Rytel - jezioro wytopiskowe otoczone borami z charakterystyczną roślinnością: nielicznie już lobelia jeziorna, grążel żółty.
Tym samym, powierzchnia objęta ochroną rezerwatową wzrosła o kolejne ok. 150 ha!
Nowo powstałe rezerwaty przyrody w regionie pełnią różnorodne funkcje ochronne. Torfowiska, odgrywają fundamentalną rolę w regulacji gospodarki wodnej, ale również są rezerwuarem dwutlenku węgla. Ich utrzymanie we właściwym nawodnieniu gwarantuje dalsze więzienie gazu cieplarnianego w pokładach torfu. W rezerwatach tych chronione są unikalne rośliny torfowiskowe, w tym wiele gatunków zagrożonych wyginięciem. Z kolei rezerwaty leśne i jeziorne są gwarantem przetrwania cennych przyrodniczo ekosystemów, z często unikatowym składem gatunkowym w ich biocenozie.
Dotychczas na terenie nadlesnictw RDLP w Toruniu było nieco ponad 100 rezerwatów przyrody, które łącznie zajmowały ponad 7 tys.ha. Zdecydowanie najliczniejsze to rezerwaty leśne i torfowiskowe, one równiez zajmują łącznie największą powierzchnię, ale na uwagę zasługują także rezerwaty krajobrazowe, których jest kilka, a które zajmują prawie 2,7 tys.ha.
Rezerwat przyrody, czyli co?
Rezerwaty przyrody to jedne z najważniejszych form ochrony środowiska w Polsce. Obejmują one obszary zachowane w stanie naturalnym lub mało zmienionym, które wyróżniają się szczególnymi wartościami przyrodniczymi, naukowymi, kulturowymi lub krajobrazowymi. To właśnie w tych miejscach chronione są unikalne ekosystemy, siedliska roślin, zwierząt, grzybów oraz elementy przyrody nieożywionej, takie jak wody, skały czy gleby. W Polsce rezerwaty przyrody stanowią jedną z 10 najwyższych form ochrony określonych w ustawie, a ich powołanie jest kluczowe dla zachowania bioróżnorodności i ochrony naturalnych zasobów.
Ochrona przyrody w rezerwatach – zasady i formy
Rezerwaty przyrody, w tym nowe obszary ustanowione w regionie, mogą być objęte różnymi formami ochrony. W zależności od celu ochrony, rezerwaty mogą być objęte ochroną:
- Ścisłą – gdzie zachodzą naturalne procesy przyrodnicze, a człowiek nie ingeruje w ekosystem.
- Czynną – w której podejmowane są działania mające na celu poprawę stanu zachowania obszaru, takie jak usuwanie gatunków inwazyjnych, odkrzaczanie torfowisk, czy też odsłanianie stanowisk światłożądnych roślin.
- Krajobrazową – pozwalającą na umiarkowane użytkowanie terenu, np. ekstensywny wypas zwierząt, wykaszanie łąk czy gospodarcze użytkowanie lasu.
Tego rodzaju działania ochronne są szczególnie istotne w przypadku rezerwatów torfowiskowych i leśnych, które wymagają stałego nadzoru, aby zapobiec degradacji cennych siedlisk. Dzięki takim środkom możliwe jest utrzymanie równowagi ekosystemów, co przyczynia się do ich długofalowej ochrony.
Znaczenie nowych rezerwatów dla regionu
Powołanie nowych rezerwatów w regionie to nie tylko sukces w zakresie ochrony przyrody, ale także krok w stronę zrównoważonego rozwoju i edukacji ekologicznej. Rezerwaty przyrody pełnią funkcję edukacyjną, pozwalając na realizację programów naukowych, które mogą przyczynić się do lepszego zrozumienia procesów zachodzących w naturalnych ekosystemach. Stanowią one ważne elementy w ramach edukacji przyrodniczej i ochrony dziedzictwa naturalnego.
Powołanie nowych rezerwatów to także symboliczny gest na rzecz przyszłości, który przypomina o odpowiedzialności za stan środowiska i bioróżnorodności. Zwiększenie powierzchni chronionych terenów w regionie to inwestycja w ochronę unikalnych ekosystemów, które będą mogły przetrwać przez kolejne pokolenia.