POMNIKI PRZYRODY
Fot. Mateusz Glista
fot. Łukasz Adamski
Pomniki przyrody to zwykle pojedyncze okazy przyrody ożywionej bądź nieożywionej. Najczęściej występującymi w lasach pomnikami przyrody są najstarsze i największe drzewa. W 2012 r. mieliśmy ich w całej Polsce już prawie 11 tys., z czego 8,5 tys. stanowiły właśnie drzewa.
Pomnik przyrody – termin ten został wprowadzony przez Aleksandra von Humboldta, niemieckiego przyrodnika i podróznika, na przełomie XVIII i XIX wieku, co dało początek kierunkowi konserwatorskiemu w ochronie przyrody. W Polsce po raz pierwszy nazwa ta padła w Panu Tadeuszu Adama Mickiewicza. Znaczącym propagatorem objęcia ochroną starych drzew był Hugo Conwentz, Dyrektor Muzeum Przyrodniczego w Gdańsku w latach 1880-1910. Pod postacią pomnika przyrody proponowano wtedy także objąć rzadkie gatunki roślin i zwierząt.
Po I Wojnie Światowej, jesienią 1918 roku ukazał się dekret Rady Regencyjnej o opiece nad zabytkami sztuki i kultury oraz rozporządzenie Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego o ochronie niektórych zabytków przyrody z 15 września 1919 roku. Później wydano rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej o opiece nad zabytkami z 6 marca 1928 roku, gdzie po raz pierwszy padły słowa o ochronie alei przydrożnych. Następnymi aktami prawnymi regulującymi ochronę pojedynczych wartości przyrodniczych była ustawa o ochronie przyrody z 1934, 1949, 1991 i 2004 roku.
Na gruntach zarządzanych przez Nadleśnictwo Rytel znajdują się 24 pomniki przyrody.
W brzmieniu Ustawy o ochronie przyrody, pomnikami przyrody są pojedyncze twory przyrody ożywionej i nieożywionej lub ich skupienia o szczególnej wartości przyrodniczej, naukowej, kulturowej, historycznej lub krajobrazowej oraz odznaczające się indywidualnymi cechami, wyróżniającymi je wśród innych tworów, okazałych rozmiarów drzewa, krzewy gatunków rodzimych lub obcych, źródła, wodospady, wywierzyska, skałki, jary, głazy narzutowe oraz jaskinie.
Do pomników przyrody ożywionej należą: pojedyncze krzewy, drzewa i grupy drzew odznaczające się sędziwym wiekiem, wielkością, niezwykłymi kształtami lub innymi cechami, a także zabytkowe aleje drzew. Natomiast do pomników przyrody nieożywionej należą: największe głazy narzutowe, tzw. eratyki oraz interesujące formy powierzchni ziemi np. – źródła, wodospady, jary, skałki, wywierzyska, przełomy rzeczne, jaskinie, odkrywki itp.
W 2010 roku w Polsce znajdowało się 29 472 pojedynczych drzew, 3482 grup drzew, oraz 674 alei. Pomniki przyrody ustanawia Rada Gminy lub Miasta
W nadleśnictwie Rytel wśród pomników przyrody przeważają pojedyncze drzewa (12 szt.) oraz pięć grup drzew, w większości dębów. Występują także dwa pomniki powierzchniowe, stanowiska zimoziołu północnego. Ponadto jedna aleja składająca się z jedenastu brzóz z porostami nadrzewnymi z rodzaju brodaczka i włostka, 175 szt. sosen pospolitych w wieku 206 lat. W leśnictwie Wolność znajduje się głaz narzutowy uznany za pomnik przyrody nieożywionej.
Asset Publisher
Szósta edycja akcji #sadziMY - posadź drzewo z leśnikami
Szósta edycja akcji #sadziMY - posadź drzewo z leśnikami
Już 12 kwietnia odbędzie się szósta edycja akcji #sadziMY - wielkiego narodowego sadzenia drzew. W roku stulecia istnienia Lasów Państwowych leśnicy przygotowali aż milion sadzonek. Można je otrzymać we wszystkich nadleśnictwach w Polsce.
Lasy i drzewa zapewniają tlen, oczyszczają powietrze, wpływają korzystnie na klimat. Przebywanie wśród nich zmniejsza poziom stresu, obniża ciśnienie krwi i poprawia nastrój. Izolują też od zgiełku i pyłu cywilizacji, dają cień, spokój i regenerują nasze siły witalne. Są domem dla wielu gatunków roślin, grzybów i zwierząt. Dostarczają najbardziej ekologiczny i uniwersalny surowiec – drewno, który ma ponad 30 tysięcy zastosowań.
–Praca, a często i życie leśników, są nieodzownie związane z drzewami. To my inicjujemy naturalne odnowienia nowego pokolenia lasu, sadzimy, pielęgnujemy i dbamy o drzewa. By zachęcić obywateli do udziału we wspólnej akcji sadzenia drzew, udostępnimy milion sadzonek rodzimych gatunków. To ważne, aby przy okazji edukować, że te gatunki nie zaburzają bezpieczeństwa ekosystemów. Akcja #sadziMY jest wkładem Lasów Państwowych w realizację unijnego celu posadzenia trzech miliardów drzew w krajach Wspólnoty – informuje Witold Koss, dyrektor generalny Lasów Państwowych.
Przypomnijmy - Unia Europejska zobowiązała się, że do 2030 r. posadzi dodatkowe trzy miliardy drzew. Zobowiązanie to wpisuje się w unijne działania na rzecz odbudowy zasobów przyrodniczych w Europie i przeciwdziałania zmianie klimatu. Dzięki realizowanej przez Lasy Państwowe akcji #sadziMY każdy z nas może przyłączyć się do realizacji unijnego celu dla klimatu i przyrody.
Każdy chętny może zgłosić się do najbliższego nadleśnictwa, by odebrać sadzonkę i zasadzić ją na własnym gruncie. W Polsce jest 429 nadleśnictw. Wszystkie razem przygotowały milion sadzonek różnych gatunków drzew i krzewów. Stoiska z sadzonkami można też spotkać w centrach niektórych miast. Dokładne lokalizacje najlepiej sprawdzić na stronach internetowych nadleśnictw i regionalnych dyrekcji Lasów Państwowych.
Leśnicy rozdają sadzonki nieodpłatnie. Po odbiór drzewek warto przyjść z własnym opakowaniem, które zabezpieczy korzenie drzew przed wysuszeniem. Drzewka można przechować przez kilka dni przed wysadzeniem, układając płasko na gruncie i przesypując korzenie wilgotnym piaskiem.
W ramach akcji #sadziMY Nadleśnictwo Rytel zapewnia bezpłatne udostępnienie sadzonek. Już 12 kwietnia (piątek) w naszej szkółce leśnej w Klosnowie, w godzinach od 9:00 do 13:00, można będzie odebrać tego dnia po kilka sztuk sadzonek takich gatunków drzew, jak: modrzew europejski, sosna zwyczajna, sosna czarna, świerk zwyczajny, dąb szypułkowy, buk zwyczajny, brzoza brodawkowata, klon pospolity, klon jawor oraz krzewów: bez koralowy, bez czarny, śliwa ałycza i śliwa tarnina.
Są to sadzonki hodowane w szkółce gruntowej, w wieku od 1-3 lat, z „odkrytym” (nagim) system korzeniowym, a więc nie w doniczkach czy też innych pojemnikach z bryłką ziemi. Z tego powodu wymagają jak najszybszego posadzenia w docelowe miejsce lub przechowania w taki sposób, by ich system korzeniowy nie uległ przesuszeniu. Zapraszamy po drzewko do Klosnowa!
