Hodowla lasu
Drzewostan zagosporaowany rębnią gniazdową
Odnowienie naturalne sosny zwyczajnej (fot.: K. Szpak)
Prace odnowieniowe w Nadleśnictwie Rytel (Fot.: W. Wencel)
Podstawowym zadaniem hodowli lasu jest zachowanie i wzbogacanie lasów istniejących (odnawianie) oraz tworzenie nowych (zalesianie), z respektowaniem warunków przyrodniczych i procesów naturalnych. Hodowla lasu obejmuje zbiór i przechowywanie nasion drzew, produkcję sadzonek na szkółkach, zakładanie oraz pielęgnację i ochronę upraw leśnych oraz drzewostanów.
Hodowla lasu korzysta z dorobku nauk przyrodniczych, m.in. klimatologii, gleboznawstwa, botaniki czy fizjologii roślin. W pracach hodowlanych leśnicy dążą do dostosowania składu gatunkowego lasu do siedliska. Dzięki temu las jest bardziej odporny na zagrożenia.
Las, jeśli nie powstał w sposób naturalny, jest sadzony przez leśników. Sadzonki hoduje się w szkółkach. Uprawy są poddawane zabiegom pielęgnacyjnym i ochronnym. Mają one stworzyć optymalne warunki wzrostu dla drzew najbardziej pożądanych w składzie gatunkowym rosnącego drzewostanu. Ostatnim elementem hodowli jest wycinka drzew dojrzałych, tak aby możliwe było odnowienie lasu, w sposób optymalny dla wymagań rosnących gatunków drzew.
Odnowienia możemy podzielić na odnowienia sztuczne, czyli sadzenie sadzonek lub wysiewanie nasion przez człowieka, oraz odnowienia naturalne, czyli zjawisko samoistnego powstania młodego pokolenia drzew pod okapem drzewostanu lub w jego sąsiedztwie. Odnowienia naturalne w lasach zagospodarowanych nie przebiegają zazwyczaj żywiołowo, lecz są kierowane przez człowieka. Prace polegają na spulchnieniu gleby pod okapem drzewostanu w roku, w którym spodziewany jest duży urodzaj nasion, oraz rozluźnieniu drzew, tak by do dna lasu dochodziła odpowiednia ilość światła.
Kolejnym etapem hodowania drzewostanów jest pielęgnowanie upraw. Polega ono na wykaszaniu chwastów wśród drzewek. Równocześnie wykonuje się cięcia pielęgnacyjne, które w zależności od wieku drzewostanu mają inny charakter i noszą inną nazwę: czyszczenia wczesne w okresie uprawy, czyszczenia późne w okresie młodnika, trzebieże wczesne w okresie dojrzewania drzewostanu oraz trzebieże późne w okresie dojrzałości drzewostanu.
Następną czynnością jest wprowadzanie sadzonek gatunków drzew i krzewów, które mogą stworzyć dolne warstwy drzewostanu, tzw. podszytu. Podszyt sadzony jest na siedliskach ubogich, gdzie z powodu niedoboru związków pokarmowych lub wody gatunki drzewiaste mają niewielką szansę wytworzenia dolnego piętra drzewostanu.
Na siedliskach żyznych, zalesionych przed laty głównie sosną, wprowadzamy obecnie pod osłoną istniejącego drzewostanu dąb i buk.
Najnowsze aktualności
Nowe rezerwaty przyrody w regionie – wielki krok w stronę ochrony cennych ekosystemów
Nowe rezerwaty przyrody w regionie – wielki krok w stronę ochrony cennych ekosystemów
Lasy Państwowe z okazji swojego jubileuszu podjęły inicjatywę 100 rezerwatów na 100-lecie Lasów Państwowych. W rezultacie w mijającym tygodniu powiększyliśmy listę rezerwatów w regionie o kolejne 9, a będzie ich jeszcze więcej!
Ze strony leśników, którzy od lat zajmują się zasobami przyrodniczymi, wyszło wiele propozycji objęcia szczególną ochroną wyróżniających się elementów środowiska naturalnego. Propozycje te zostały dokładnie przeanalizowane, poddane opiniowaniu Regionalnych Rad Ochrony Przyrody. Kulminacją każdej ścieżki procedowania było powołanie przez dyrektora właściwej terytorialnej Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska. W mijającym tygodniu na terenie toruńskiej dyrekcji zostało powołane 9 nowych rezerwatów:
1. Torfowisko Jezierzba w Nadleśnictwie Woziwoda - torfowisko wraz z porastającymi je zespołami roślinnymi;
2. Torfowisko Mikołajskie w Nadleśnictwie Tuchola - torfowisko wraz z porastającymi je zespołami roślinnymi;
3. Torfowisko Okoniny w Nadleśnictwie Tuchola - torfowisko wraz z porastającymi je zespołami roślinnymi;
4. Torfowisko Rytki w Nadleśnictwie Woziwoda - torfowisko wraz z porastającymi je zespołami roślinnymi;
5. Uroczysko Kiełpinek w Nadleśnictwie Zamrzenica - zachowanie kompleksu ekosystemów leśnych i nieleśnych związanych z wodą, stanowiących siedlisko dla wielu cennych gatunków roślin oraz ostoję zwierząt;
6. Brzozowe Bagno w Nadleśnictwie Zamrzenica - zachowanie torfowiska wraz z okalającym je drzewostanem, z uwzględnieniem zachodzenia naturalnych procesów
7. Sarnówek w Nadleśnictwie Zamrzenica - zbiorowisko leśne, starodrzew złożony m.in. z sędziwych sosen, buków, dębów, lip oraz brzóz, podlegającego naturalnym procesom przemiany pokoleń
8. Jezioro Sosnówek w Nadleśnictwie Rytel - wyjątkowe jezioro wytopiskowe, lobeliowe, w bardzo dobrym stanie zachowania. Występują bardzo rzadkie: lobelia Dotmanna i poryblin jeziorny Isoëtes lacustris czy torfowiec ząbkowany.
9. Jezioro Żabionek w Nadleśnictwie Rytel - jezioro wytopiskowe otoczone borami z charakterystyczną roślinnością: nielicznie już lobelia jeziorna, grążel żółty.
Tym samym, powierzchnia objęta ochroną rezerwatową wzrosła o kolejne ok. 150 ha!
Nowo powstałe rezerwaty przyrody w regionie pełnią różnorodne funkcje ochronne. Torfowiska, odgrywają fundamentalną rolę w regulacji gospodarki wodnej, ale również są rezerwuarem dwutlenku węgla. Ich utrzymanie we właściwym nawodnieniu gwarantuje dalsze więzienie gazu cieplarnianego w pokładach torfu. W rezerwatach tych chronione są unikalne rośliny torfowiskowe, w tym wiele gatunków zagrożonych wyginięciem. Z kolei rezerwaty leśne i jeziorne są gwarantem przetrwania cennych przyrodniczo ekosystemów, z często unikatowym składem gatunkowym w ich biocenozie.
Dotychczas na terenie nadlesnictw RDLP w Toruniu było nieco ponad 100 rezerwatów przyrody, które łącznie zajmowały ponad 7 tys.ha. Zdecydowanie najliczniejsze to rezerwaty leśne i torfowiskowe, one równiez zajmują łącznie największą powierzchnię, ale na uwagę zasługują także rezerwaty krajobrazowe, których jest kilka, a które zajmują prawie 2,7 tys.ha.
Rezerwat przyrody, czyli co?
Rezerwaty przyrody to jedne z najważniejszych form ochrony środowiska w Polsce. Obejmują one obszary zachowane w stanie naturalnym lub mało zmienionym, które wyróżniają się szczególnymi wartościami przyrodniczymi, naukowymi, kulturowymi lub krajobrazowymi. To właśnie w tych miejscach chronione są unikalne ekosystemy, siedliska roślin, zwierząt, grzybów oraz elementy przyrody nieożywionej, takie jak wody, skały czy gleby. W Polsce rezerwaty przyrody stanowią jedną z 10 najwyższych form ochrony określonych w ustawie, a ich powołanie jest kluczowe dla zachowania bioróżnorodności i ochrony naturalnych zasobów.
Ochrona przyrody w rezerwatach – zasady i formy
Rezerwaty przyrody, w tym nowe obszary ustanowione w regionie, mogą być objęte różnymi formami ochrony. W zależności od celu ochrony, rezerwaty mogą być objęte ochroną:
- Ścisłą – gdzie zachodzą naturalne procesy przyrodnicze, a człowiek nie ingeruje w ekosystem.
- Czynną – w której podejmowane są działania mające na celu poprawę stanu zachowania obszaru, takie jak usuwanie gatunków inwazyjnych, odkrzaczanie torfowisk, czy też odsłanianie stanowisk światłożądnych roślin.
- Krajobrazową – pozwalającą na umiarkowane użytkowanie terenu, np. ekstensywny wypas zwierząt, wykaszanie łąk czy gospodarcze użytkowanie lasu.
Tego rodzaju działania ochronne są szczególnie istotne w przypadku rezerwatów torfowiskowych i leśnych, które wymagają stałego nadzoru, aby zapobiec degradacji cennych siedlisk. Dzięki takim środkom możliwe jest utrzymanie równowagi ekosystemów, co przyczynia się do ich długofalowej ochrony.
Znaczenie nowych rezerwatów dla regionu
Powołanie nowych rezerwatów w regionie to nie tylko sukces w zakresie ochrony przyrody, ale także krok w stronę zrównoważonego rozwoju i edukacji ekologicznej. Rezerwaty przyrody pełnią funkcję edukacyjną, pozwalając na realizację programów naukowych, które mogą przyczynić się do lepszego zrozumienia procesów zachodzących w naturalnych ekosystemach. Stanowią one ważne elementy w ramach edukacji przyrodniczej i ochrony dziedzictwa naturalnego.
Powołanie nowych rezerwatów to także symboliczny gest na rzecz przyszłości, który przypomina o odpowiedzialności za stan środowiska i bioróżnorodności. Zwiększenie powierzchni chronionych terenów w regionie to inwestycja w ochronę unikalnych ekosystemów, które będą mogły przetrwać przez kolejne pokolenia.
