Polskie lasy
fot. Paweł Fabijański
fot. Paweł Fabijański
fot. Paweł Fabijański
Polska jest w europejskiej czołówce, jeśli chodzi o powierzchnię lasów. Zajmują one 29,2 proc. terytorium kraju, rosną na obszarze 9,1 mln ha. Zdecydowana większość to lasy państwowe, z czego prawie 7,6 mln ha zarządzane jest przez Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe.
W Polsce lasów wciąż przybywa. Lesistość kraju zwiększyła się z 21 proc. w roku 1945 do 29,2 proc. obecnie. Od roku 1995 do 2011 powierzchnia lasów zwiększyła się o 388 tys. ha. Podstawą prac zalesieniowych jest „Krajowy program zwiększania lesistości", zakładający wzrost lesistości do 30 proc. w 2020 r. i do 33 proc. w 2050 r. Lasy Polski są bogate w rośliny, zwierzęta i grzyby. Żyje w nich 65 proc. ogółu gatunków zwierząt.
Lasy rosną w naszym kraju na glebach najsłabszych, głównie z powodu rozwoju rolnictwa w poprzednich wiekach. Wpływa to na rozmieszczenie typów siedliskowych lasu w Polsce. Ponad 55 proc. powierzchni lasów zajmują bory. Na pozostałych obszarach występują siedliska lasowe, głównie mieszane. Ich niewielką część stanowią olsy i łęgi – niewiele ponad 3 proc.
W latach 1945-2011 powierzchnia drzewostanów liściastych na terenach PGL LP wzrosła z 13 do ponad 28,2 proc.
Na terenach nizinnych i wyżynnych najczęściej występuje sosna. Rośnie ona na 64,3 proc. powierzchni leśnej w PGL LP oraz na 57,7 proc. lasów prywatnych i gminnych. W górach przeważa świerk (zachód) oraz świerk z bukiem (wschód). Dominacja sosny wynika ze sposobu prowadzenia gospodarki leśnej w przeszłości. Kiedyś monokultury (uprawy jednego gatunku) były odpowiedzią na duże zapotrzebowanie przemysłu na drewno. Takie lasy okazały się jednak mało odporne na czynniki klimatyczne. Łatwo padały również ofiarą ekspansji szkodników.
W polskich lasach systematycznie zwiększa się udział innych gatunków, głównie liściastych. Leśnicy odeszli od monokultur – dostosowują skład gatunkowy drzewostanu do naturalnego dla danego terenu. Dzięki temu w latach 1945-2011 powierzchnia drzewostanów liściastych na terenach PGL LP wzrosła z 13 do ponad 28,2 proc. Coraz częściej występują dęby, jesiony, klony, jawory, wiązy, a także brzozy, buki, olchy, topole, graby, osiki, lipy i wierzby.
W naszych lasach najczęściej występują drzewostany w wieku od 40 do 80 lat. Przeciętny wiek lasu wynosi 60 lat. Coraz więcej jest drzew dużych, liczących ponad 80 lat. Od końca II wojny światowej ich powierzchnia wzrosła z 0,9 mln ha do prawie 1,85 mln ha.
Raporty o stanie lasów w Polsce
Najnowsze aktualności
Polecane artykuły
Dziwne stosy w lesie
Dziwne stosy w lesie
Pułapka na cetyńce. Fot. W. Lemańczyk
Stos pułapkowy. Fot. W. Lemańczyk
Wywrot. Fot. W. Lemańczyk
Wywrot. Fot. W. Lemańczyk
Przechadzając się wiosną po lesie, niejednego zaciekawią zagadkowe konstrukcje z drewna.
Pierwsze miesiące nowego roku to pora, w której leśnicy wykazują szczególną ostrożność na zagrożenie ze strony owadów uszkadzających drzewa. Należą do nich między innymi chrząszcze z rodziny kornikowatych: Cetyniec większy Tomicus piniperda oraz Cetyniec mniejszy Tomicus minor, które wraz ze wzrostem temperatury stają się aktywne.
Skuteczną obroną przed ich nadmierną działalnością jest wykładanie tzw. drzew pułapkowych. Ścięte drzewa, ułożone w stosy wydzielają w wiosennym słońcu intensywny zapach, który wabi owady. W pierwszej kolejności, na pułapki wykorzystuje się tzw. złomy i wywroty - drzewa powalone np. przez silny wiatr.
Miejscem wyłożenia drzew pułapkowych są nasłonecznione fragmenty lasu, w którym spodziewamy się występowania cetyńców. Stosy pułapkowe są co pewien czas sprawdzane pod kątem ich zasiedlenia i stopnia rozwoju owadów. Monitoring pułapek jest kluczowy, gdyż w momencie ich maksymalnego zasiedlenia, ale jeszcze przed wylotem młodych chrząszczy, należy wywieźć je z lasu lub okorować.
Gdy następnym razem zobaczysz podobne stosy drewna w lesie, przyjrzyj się im uważniej. W miejscach gdzie wysypują się jasnobrązowe trocinki znajdują się korytarze cetyńców.
Tekst: Piotr Chybowski